Kapituła Diamentu Wolności, nagrody przyznawanej przez Stowarzyszenie Przedsiębiorców i Kupców Świdnickich Polakom, którzy stali się legendami za życia, ma trafić w tym roku do Jana Lityńskiego, polityka, działacza opozycji w czasach PRL, posła na Sejm X, I, II i III kadencji, dziś doradcy prezydenta RP ds. kontaktów z partiami i środowiskami politycznymi.
W 2010 roku jubileusz 20-lecia obchodziła jedna z najstarszych organizacji biznesowych w Polsce – Stowarzyszenie Przedsiębiorców i Kupców Świdnickich. Z tej okazji jej członkowie ustanowili wyjątkową nagrodę – Diament Wolności. To nagroda dla tych, którzy odegrali wybitną rolę w wydarzeniach 1989 roku, a także w życiu publicznym kraju w latach późniejszych. Członkowie Stowarzyszenia jednogłośnie postanowili przyznać pierwsze Diamenty Wolności tym, którzy legendą stali się już za życia – uczestnikom Okrągłego Stołu, członkom pierwszego niepodległego rządu, przywódcom państwa, słowem – prawdziwym diamentom polskiego życia publicznego po 1989 roku.
Pierwszymi laureatami Diamentów Wolności zostali: Lech Wałęsa, Adam Michnik, Władysław Frasyniuk, Tadeusz Mazowiecki, prof. Leszek Balcerowicz i Aleksander Kwaśniewski. – „To ludzie, którzy przywrócili nam wszystkim Rzeczpospolitą Polską i otworzyli drogę do Unii Europejskiej” – czytamy w publikacji wydanej przez SPiKŚ z okazji jubileuszu 20-lecia. – „To wyraz naszego najwyższego szacunku, nasz głęboki ukłon przed tymi, którzy sprawili, że gdy mówimy „w naszym kraju” czujemy rzeczywiście to, że jesteśmy u siebie, w swojej własnej, niepodległej Ojczyźnie”.
Diamenty Wolności wręczono po raz pierwszy podczas jubileuszowej Gali 20-lecia SPiKŚ 25 września 2010 roku w Świdnicy.
Nominacje i decyzja
Wszyscy laureaci pierwszych Diamentów Wolności zgodzili się nie tylko przyjąć nagrodę, ale także wziąć udział w pracach Kapituły Diamentów Wolności. To właśnie oni przesłali nominacje do tegorocznego Diamentu Wolności. Adam Michnik zaproponował kandydaturę Zbigniewa Bujaka, Władysław Frasyniuk – Jerzego Hausnera, Tadeusz Mazowiecki – Jana Lityńskiego, zaś Aleksander Kwaśniewski – Henryki Krzywonos. Jedynie prof. Leszek Balcerowicz oraz Lech Wałęsa nie podali swoich nominacji.
9 lutego 2011 roku działający w stowarzyszeniu elitarny Klub 25, pełniący funkcję Kapituły Diamentu Wolności, w tajnym głosowaniu prawie jednogłośnie wskazał jako tegorocznego laureata tej nagrody Jana Lityńskiego.
Podczas tego samego posiedzenia Klub 25 podjął jeszcze jedną ważną decyzję personalną. W tajnym głosowaniu postanowiono mianowicie nadać tytuł Członka Honorowego SPiKŚ senatorowi Stanisławowi Jurcewiczowi, w uznaniu jego szczególnych zasług dla realizacji celów Stowarzyszenia. Senator jest ambasadorem SPiKŚ w Warszawie, wspiera inicjatywy Stowarzyszenia na niwie rządowej. W ubiegłym roku dzięki jego poparciu ośmiu członków SPiKŚ otrzymało wysokie odznaczenia państwowe.
Jan Lityński – urodzony 18 stycznia 1946 w Warszawie polski polityk, działacz opozycji w czasach PRL, poseł na Sejm X, I, II i III kadencji, obecnie doradca prezydenta RP Bronisława Komorowskiego ds. kontaktów z partiami i środowiskami politycznymi. Do 1968 Jan Lityński studiował na Wydziale Matematyki Uniwersytetu Warszawskiego. W tym samym roku znalazł się wśród organizatorów i uczestników studenckich wystąpień w trakcie wydarzeń marcowych. Został skazany za to na karę 2,5 roku pozbawienia wolności. Po przedterminowym zwolnieniu w 1969 pracował jako robotnik, następnie programista komputerowy. W 1976 był współzałożycielem „Biuletynu Informacyjnego KSS »KOR«”, pierwszego pisma ukazującego się poza cenzurą. W tym czasie wielokrotnie zostawał aresztowany. W 1977 redagował „Robotnika”, niezależne pismo na rzecz zakładania wolnych związków zawodowych. Należał do KSS „KOR”, współpracował z Biurem Interwencji KSS KOR. W 1980 objął funkcję doradcy władz „Solidarności”. W stanie wojennym został internowany do września 1982, następnie aresztowany. Od 1984 działał w podziemiu jako członek Regionalnego Komitetu Wykonawczego NSZZ „S” regionu Mazowsze. W 1989 uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu.
W latach 1989-2001 sprawował mandat posła na Sejm X kadencji z ramienia Komitetu Obywatelskiego, I i II kadencji z listy Unii Demokratycznej oraz III kadencji z listy Unii Wolności. W 2001 bez powodzenia ubiegał się o reelekcję. W 2005 przystąpił do Partii Demokratycznej. Bezskutecznie z listy PD kandydował do Sejmu w wyborach parlamentarnych w 2005 w okręgu warszawskim oraz z listy koalicji Lewica i Demokraci w przedterminowych wyborach parlamentarnych w 2007 w okręgu wałbrzyskim.
Autor publikacji w prasie polskiej i zagranicznej, m.in. w „Krytyce”, „Pulsie”, „Tygodniku Mazowsze”, „Res Publice” i innych pisma drugiego obiegu, „Gazecie Wyborczej”, „Rzeczpospolitej”, „Der Spiegel”, „Libération”, „New Yorker” i innych. Opublikował kilka pozycji książkowych, m.in. PSL 1945-47 – „Model oporu”, „Solidarność – problemy, znaki zapytania”, „Książę jest nagi – uwagi o socjotechnice komunizmu” (wspólnie z Pawłem Śpiewakiem).
23 września 2006 został odznaczony przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. 12 października 2010 został doradcą prezydenta RP Bronisława Komorowskiego ds. kontaktów z partiami i środowiskami politycznymi.
Jan Lityński wielokrotnie gościł w Świdnicy na zaproszenie Stowarzyszenia Przedsiębiorców i Kupców Świdnickich. Jest laureatem Nagrody Wiecznego Pióra SPiKŚ oraz pierwszym Członkiem Honorowym Stowarzyszenia. Swój Diament Wolności odbierze dokładnie 4 czerwca 2011 roku, w 22 rocznicę pierwszych wolnych wyborów. Warto dodać, iż członkowie SPiKŚ wystosowali w minionym roku do parlamentarzystów apel o ustanowienie tego dnia Świętem Narodowym.
