– To nagroda dla szczególnych osób. Dla osób, które narażały swoje życie, dobro swoich rodzin dla dobra kraju. Chcieliśmy uhonorować ludzi, którzy mają zasługi w budowaniu demokratycznej Polski – mówił o Diamencie Wolności Edward Szywała. Nagroda ustanowiona przez Stowarzyszenie Przedsiębiorców i Kupców Świdnickich trafiła do rąk Jana Lityńskiego.
– To nagroda szczególna, ustanowiona dla uczczenia rocznicy pierwszych wolnych wyborów – mówił Edward Szywała, prezes Stowarzyszenia Przedsiębiorców i Kupców Świdnickich, 27 maja podczas uroczystego spotkania w hotelu Piast-Roman. – Tak naprawdę chcieliśmy zawsze wręczać ją 4 czerwca, w rocznicę, ale nie zawsze jest to możliwe.
Pierwszych sześciu laureatów tej wyjątkowej nagrody to Lech Wałęsa, Aleksander Kwaśniewski, Tadeusz Mazowiecki, Leszek Balcerowicz, Adam Michnik i Władysław Frasyniuk. To ich zadaniem było wskazanie kolejnych kandydatów. Dwóch postawiło na Jana Lityńskiego, pierwszego członka honorowego SPiKŚ, byłego posła, dziś doradcę prezydenta ds. kontaktów z partiami i organizacjami politycznymi. W głosowaniu tajnym kapituła nagrody, poza jedną osobą, głosowała w całości za tą kandydaturą. – Znamy się z Janem Lityńskim grubo ponad dwadzieścia lat – mówił Edward Szywała podczas uroczystości w hotelu Piast-Roman. – Zarówno ze stowarzyszeniem, jak też z kolegami z niego od lat utrzymuje przyjacielskie stosunki. Cały czas jest propaństwowcem, cały czas aktywny, zapracowany, a mimo tego wciąż jest z nami bardzo zaprzyjaźniony – mówił.
Lityński był bardzo zadowolony. – Tak się składa, że najważniejsze rzeczy w życiu robiłem poza Warszawą, właśnie tutaj, w okręgu świdnicko-wałbrzyskim, gdzie zawarłem prawdziwe przyjaźnie. Poznałem tu mnóstwo przyjaciół, a wielu z nich siedzi dziś tutaj, na tej sali – mówił. – Bo najważniejsze w życiu są przyjaźnie. Zdaniem Lityńskiego, przyjaźnie tworzą kapitał ludzki, tak jak 20 lat temu, kiedy to właśnie ludzie uznali, że można i trzeba wziąć sprawy w swoje ręce. – To jest taki banał, ale to jest rzecz bardzo istotna – podkreślał minister. Mówił też o współczesnej polityce, która jest nędzna i powoduje utratę zaufania społeczeństwa. – Takie stowarzyszenia jak wasze to zaufanie budują, powodując, że przez wasze spotkania przewijają się ludzie różnych opcji, buduje cie zaufanie – mówił. – Dziękując za to wyróżnienie, to ja państwu składam gratulacje i życzę następnych dwudziestu, czterdziestu, sześćdziesięciu i więcej lat.
Anita Odachowska-Mazurek
Jan Lityński – urodzony 18 stycznia 1946 w Warszawie polski polityk, działacz opozycji w czasach PRL, poseł na Sejm X, I, II i III kadencji, obecnie doradca prezydenta RP Bronisława Komorowskiego ds. kontaktów z partiami i środowiskami politycznymi. Do 1968 Jan Lityński studiował na Wydziale Matematyki Uniwersytetu Warszawskiego. W tym samym roku znalazł się wśród organizatorów i uczestników studenckich wystąpień w trakcie wydarzeń marcowych. Został skazany za to na karę 2,5 roku pozbawienia wolności. Po przedterminowym zwolnieniu w 1969 pracował jako robotnik, następnie programista komputerowy. W 1976 był współzałożycielem „Biuletynu Informacyjnego KSS »KOR«”, pierwszego pisma ukazującego się poza cenzurą. W tym czasie wielokrotnie zostawał aresztowany. W 1977 redagował „Robotnika”, niezależne pismo na rzecz zakładania wolnych związków zawodowych. Należał do KSS „KOR”, współpracował z Biurem Interwencji KSS KOR. W 1980 objął funkcję doradcy władz „Solidarności”. W stanie wojennym został internowany do września 1982, następnie aresztowany. Od 1984 działał w podziemiu jako członek Regionalnego Komitetu Wykonawczego NSZZ „S” regionu Mazowsze. W 1989 uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu.
W latach 1989-2001 sprawował mandat posła na Sejm X kadencji z ramienia Komitetu Obywatelskiego, I i II kadencji z listy Unii Demokratycznej oraz III kadencji z listy Unii Wolności. W 2001 bez powodzenia ubiegał się o reelekcję. W 2005 przystąpił do Partii Demokratycznej. Bezskutecznie z listy PD kandydował do Sejmu w wyborach parlamentarnych w 2005 w okręgu warszawskim oraz z listy koalicji Lewica i Demokraci w przedterminowych wyborach parlamentarnych w 2007 w okręgu wałbrzyskim.
Autor publikacji w prasie polskiej i zagranicznej, m.in. w „Krytyce”, „Pulsie”, „Tygodniku Mazowsze”, „Res Publice” i innych pisma drugiego obiegu, „Gazecie Wyborczej”, „Rzeczpospolitej”, „Der Spiegel”, „Libération”, „New Yorker” i innych. Opublikował kilka pozycji książkowych, m.in. PSL 1945-47 – „Model oporu”, „Solidarność – problemy, znaki zapytania”, „Książę jest nagi – uwagi o socjotechnice komunizmu” (wspólnie z Pawłem Śpiewakiem).
23 września 2006 został odznaczony przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. 12 października 2010 został doradcą prezydenta RP Bronisława Komorowskiego ds. kontaktów z partiami i środowiskami politycznymi.
Jan Lityński wielokrotnie gościł w Świdnicy na zaproszenie Stowarzyszenia Przedsiębiorców i Kupców Świdnickich. Jest laureatem Nagrody Wiecznego Pióra SPiKŚ oraz pierwszym Członkiem Honorowym Stowarzyszenia. Swój Diament Wolności odbierze dokładnie 4 czerwca 2011 roku, w 22 rocznicę pierwszych wolnych wyborów. Warto dodać, iż członkowie SPiKŚ wystosowali w minionym roku do parlamentarzystów apel o ustanowienie tego dnia Świętem Narodowym.
