Protestują w sprawie VAT

Na podstawie art.80 Konstytucji Rzeczpospolitej Polski z dnia 2 kwietnia 1997r (Dz.U.Nr 78,poz.483 ze zm.) oraz na podstawie art. 9 i ustawy z dnia 15 lipca 1987r . O Rzeczniku Praw Obywatelskich (Dz.U. z 2001r. Nr 14, poz. 147 ze zm.),

podjęcie działań w celu zbadania czy stosowanie przez organy państwa przepisów art. 86 ust. 3 i 5 i art.88 ust.1 pkt.3 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (DzU Nr 54, poz.535 ze zm.) zwaną dalej ustawą o Vat, w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 maja 2005r do chwili obecnej nie narusza praw obywateli prowadzących działalność gospodarczą w świetle art.2, art.7, art.64, art.91, art.17 Konstytucji RP.

 

Dla przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarcza zawsze niezrozumiały był w polskim prawodawstwie sposób traktowania przez ustawodawcę samochodów osobowych, związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, w szczególności sposób odliczania podatku od towarów i usług przy zakupie samochodów osobowych, a w szczególności paliw do tych samochodów. Przepisy w tym zakresie ciągle ulegały zmianie i modyfikacji oraz w różny sposób były interpretowane, przez co ich stosowanie wyrządzało więcej szkody niż pożytku.

 

W ostatnim czasie ich interpretacja ponownie powróciła na łamy gazet i w komunikatach Ministra Finansów za przyczyną wyroku Europejskiego Trybunały Sprawiedliwości z dnia 22 grudnia 2008r w sprawie C-414/07 Magoora Sp. z o.o. przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Krakowie, w którym to wyroku Trybunał Sprawiedliwości (czwarta izba) orzekła, co następuje:

 

Organy podatkowe w oparciu o ten wyrok w dalszym ciągu ograniczają podatnikom prawo do odliczenia podatku naliczonego na podstawie art. 86 ust. 3 i 5 i art.88 ust.1 pkt.3 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz.U.Nr 54,poz.535 ze zm.).

 

W związku z wejściem w życie w stosunku do Polski Traktatu o przystąpieniu do Unii Europejskiej z dnia 16.04.2003 r., od 1 maja 2004 r. na mocy tego Traktatu obowiązuje w Polsce prawo Unii Europejskiej, którego część stanowi prawo wspólnotowe, w tym Traktat rzymski z 1957 r. o ustanowieniu Wspólnoty Europejskiej. Prawo wspólnotowe jest częścią porządku prawnego polskiego, mając prymat w przypadku sprzeczności między prawem polskim a prawem wspólnotowym. Wynika to nie tylko z prawa wspólnotowego, ale także z art. 91 Konstytucji RP, co powoduje, że sporne przepisy ustawy o vat zgodnie z w/w wyrokiem sprzeczne są z artykuł 17 ust. 6 akapit drugi szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej, jak również z zasadami zawartymi w tej dyrektywie, a w szczególności zasadą nie utrudniania konkurencji ani nie utrudniana swobodnego przepływu towarów, zasadą równych możliwości, zasadą zapewniającą jasne i racjonalne przedstawienie przepisu ,spójnego z zasadą lepszego stanowienia prawa, co powoduje ,że w tym przypadku zastosowania mają uregulowania wspólnotowe.

Uregulowania krajowe
– artykuł 25 ust. 1 pkt 3a) ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. nr 11, poz. 50), w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 kwietnia 2004 r. (zwanej dalej „ustawą z dnia 8 stycznia 1993 r.”) stanowił:
„Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika: […] paliw silnikowych benzynowych, oleju napędowego oraz gazu wykorzystywanych do napędu samochodów osobowych lub innych samochodów o dopuszczalnej ładowności do 500 kg”.
– Przepisy szóstej dyrektywy zostały przetransponowane w Polsce na mocy ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535, zwanej dalej „ustawą o podatku VAT”).
– Zgodnie z art. 175 ustawy o podatku VAT ustawa z dnia 8 stycznia 1993 r. utraciła moc z dniem 1 maja 2004 r.
– Artykuł 86 ust. 3 i 5 ustawy o podatku VAT w pierwotnym brzmieniu stanowił:
– W przypadku nabycia samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej ładowności mniejszej niż określona według wzoru:
DŁ = 357 kg + n x 68 kg gdzie:
DŁ – oznacza dopuszczalną ładowność,
n – oznacza ilość miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy,
kwotę podatku naliczonego stanowi 50% kwoty podatku określonej w fakturze lub kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub kwoty podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca – nie więcej jednak niż 5000 [PLN].[…]
– Dopuszczalna ładowność pojazdów oraz ilość miejsc (siedzeń), o których mowa w ust. 3, określona jest na podstawie wyciągu ze świadectwa homologacji lub odpisu decyzji zwalniającej z obowiązku uzyskania świadectwa homologacji, wydawanych zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym. Pojazdy, które w wyciągu ze świadectwa homologacji lub w odpisie decyzji, o której mowa w zdaniu pierwszym, nie mają określonej dopuszczalnej ładowności lub ilości miejsc, uznaje się również za samochody osobowe, o których mowa w ust. 3”.
– Artykuł 88 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku VAT w swym pierwotnym brzmieniu stanowił:
„Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika: […] paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu, wykorzystywanych do napędu samochodów osobowych i innych pojazdów samochodowych, o których mowa w art. 86 ust. 3 i 5”.
– Zgodnie z art. 176 pkt 3 ustawy o podatku VAT jej art. 86 i 88 znajdują zastosowanie, począwszy od dnia 1 maja 2004 r., gdyż przepis ten stanowi:
„Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia [czyli 20 kwietnia 2004 r.], z tym ,że:art. 1–14, art. 15 ust. 1–6, art. 16–22 […], art. 42–95 […] stosuje się od dnia 1 maja 2004 r.”.
– Ustawa z dnia 21 kwietnia 2005 r. (Dz.U. nr 90, poz. 756), która weszła w życie w dniu 22 sierpnia 2005 r., zmieniła ustawę o podatku VAT, a w szczególności jej art. 86 i 88.
– Artykuł 86 ust. 3 i 4 ustawy o podatku VAT w brzmieniu obowiązującym od dnia 22 sierpnia 2005 r. stanowi:
W przypadku nabycia samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony kwotę podatku naliczonego stanowi 60% kwoty podatku określonej w fakturze lub kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub kwoty podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca – nie więcej jednak niż 6000 [PLN].
– Przepis ust. 3 nie dotyczy:
1) pojazdów samochodowych mających jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, klasyfikowanych na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van;
2) pojazdów samochodowych mających więcej niż jeden rząd siedzeń, które oddzielone są od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą i u których długość części przeznaczonej do przewozu ładunków, mierzona po podłodze od najdalej wysuniętego punktu podłogi pozwalającego postawić pionową ścianę lub trwałą przegrodę pomiędzy podłogą a sufitem do tylnej krawędzi podłogi, przekracza 50% długości pojazdu; dla obliczenia proporcji, o której mowa w zdaniu poprzednim, długość pojazdu stanowi odległość pomiędzy dolną krawędzią przedniej szyby pojazdu a tylną krawędzią podłogi części pojazdu przeznaczonej do przewozu ładunków, mierzona w linii poziomej wzdłuż pojazdu pomiędzy dolną krawędzią przedniej szyby pojazdu a punktem wyprowadzonym w pionie od tylnej krawędzi podłogi części pojazdu przeznaczonej do przewozu ładunków;
3) pojazdów samochodowych, które mają otwartą część przeznaczoną do przewozu ładunków;
4) pojazdów samochodowych, które posiadają kabinę kierowcy i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu;
5) pojazdów samochodowych będących pojazdami specjalnymi w rozumieniu przepisów prawa o ruchu drogowym o przeznaczeniach wymienionych w załączniku nr 9 do ustawy;
6) pojazdów samochodowych konstrukcyjnie przeznaczonych do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą – jeżeli z dokumentów wydanych na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym wynika takie przeznaczenie;
7) przypadków, gdy przedmiotem działalności podatnika jest:
a) odprzedaż tych samochodów (pojazdów) lub
b) oddanie w odpłatne używanie tych samochodów (pojazdów) na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innych umów o podobnym charakterze, i te samochody (pojazdy) są przez podatnika przeznaczone wyłącznie do wykorzystania na te cele przez okres nie krótszy niż sześć miesięcy”.
– Artykuł 88 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku VAT w brzmieniu obowiązującym od dnia 22 sierpnia 2005 r. stanowi:
„Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika: […]paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu, wykorzystywanych do napędu samochodów osobowych i innych pojazdów samochodowych, o których mowa w art. 86 ust. 3”.

Reasumując:
Skoro do czasu wejścia w życie decyzji Rady, które wydatki nie będą się kwalifikowały do odliczenia podatku VAT. Polska mogła zachować wyłączenia przewidziane w prawie krajowym wydatków, które nie podlegały odliczeniu i obowiązywały w momencie wejścia w życie dyrektywy, z czego wynika, że tylko norma prawna artykuł 25 ust. 1 pkt 3a) ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. nr 11, poz. 50), w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 kwietnia 2004 r. „Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika: […] paliw silnikowych benzynowych, oleju napędowego oraz gazu wykorzystywanych do napędu samochodów osobowych lub innych samochodów o dopuszczalnej ładowności do 500 kg” o w/w treści, mogła być wprowadzona do ustawy obowiązującej po 1 maja 2004r. Norma o tej treści przestała obowiązywać w dniu 1 maja 2004r., a więc nie może być obecnie stosowana . Normy prawne wprowadzone do ustawy o vat obowiązujące od 1 maja 2004r., i zawarte w treści artykułów 86 ust. 3 i 5 i art.88 ust.1 pkt.3 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz.U.Nr 54, poz.535 ze zm.) nie mogą obowiązywać i być stosowane, gdyż sprzeczne są z art. 17 ust. 6 akapit drugi szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej.

Wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości stwierdził jednoznacznie, że zmiany ustawy vat ,które weszły w życie z dniem 1 maja 2004r .,spowodowały rozszerzenie zakresu zastosowania ograniczeń dotyczących odliczeń Vat od paliwa, skutkiem czego są one niezgodne z przepisami prawa wspólnotowego. Zatem skoro obecnie obowiązujące w tym zakresie przepisy są niezgodne z prawem wspólnotowym, to oznacza że przepisy te nie powinny być w ogóle stosowane. Jednocześnie należy zauważyć, że obecnie, niedopuszczalne jest odwoływanie się do treści ograniczeń wynikających z przepisów ustawy o Vat obowiązującej przed 1 maja 2004r., które to przepisy starej ustawy o Vat z 1993r.,zasadniczo utraciły swą moc z dniem 1 maja 2004r.

Z przedstawionej analizy prawnej wynika, że podatnicy od wejścia Polski do Unii i uchwaleniu nowej ustawy o podatku od towarów i usług ,która zaczęła obowiązywać od dnia 1 maja 2004r.,mogli i nadal mogą odliczać Vat od paliwa nabywanego do każdego rodzaju samochodów, byle tylko ten samochód był wykorzystywany do wykonywania czynności opodatkowanych, gdyż nie istnieje norma prawna, która by tego zabraniała.
Wszelkie ograniczenia prawa obywateli do odliczenia podatku naliczonego od paliw nabywanego do każdego rodzaju samochodów, byle tylko ten samochód był wykorzystywany do wykonywania czynności opodatkowanych, narusza wskazane wyżej przepisy prawa.